تشخیص سرطان پوست به روش غیر تهاجمی در ایران

فرزانه نایب حبیب، مجری طرح با تاکید بر اینکه این مطالعات بر روی سرطان‌ سلول‌ سنگ‌فرشی‌ پوست (skin cancer squamous cell) اجرایی شده است، گفت: سرطان‌ سلول‌ سنگفرشی‌ پوست، رشد بدخیم‌ لایه‌ اپی‌ تلیالی‌ (سطح‌ خارجی‌) پوست است که معمولا پوست‌ نواحی‌ در معرض‌ آفتاب‌، نظیر صورت‌، گوش‌ها، دست‌ها یا بازوها را درگیر می کند.

وی هدف از اجرای این مطالعات را ارائه روش‌های کم تهاجمی و تشخیص زودرس این نوع سرطان ذکر کرد و ادامه داد: در حال حاضر روش بیوبسی (نمونه برداری) یک روش مرسوم برای تشخیص انواع سرطان پوست است که به عنوان یک روش تهاجمی شناخته می شود؛ این روش منجر به خونریزی،  عفونت و ایجاد استرس در بیمار می‌ شود. نایب حبیب اضافه کرد: در بسیاری از موارد که بیوبسی انجام می‌شود فرد مبتلا به سرطان پوست نیست و انجام بیوبسی در این بیماران بافت پوستی آنها را از بین می برد.

این محقق با تاکید بر این که در این پروژه درصدد حذف بیوبسی و جایگزین کردن روش غیر تهاجمی بودیم، اظهار کرد: بسیاری از کشورهای دنیا به سمت روش‌های کم تهاجمی برای درمان بیماران در حرکت هستند که در این زمینه از روش بایوماکرها استفاده می‌ کنند. وی خاطر نشان کرد: در این پروژه تحقیقاتی بایومارکری در ادرار و خون بیماران پیدا کردیم. نایب حبیب، «H۲O۲ » را بایومارکر موجود در ادرار دانست و یادآور شد: با این بایومارکر در بسیاری از مواقع که افراد دچار استرس می‌شوند و یا برخی از مواد غذایی را مصرف می ‎کنند و یا مبتلا به برخی از بیماری‌ها هستند،‌ میزان «H۲O۲ » آنها افزایش می‌ یابد. این محقق، با تاکید بر این که«H۲O۲ »به طور طبیعی در بدن تولید می‌ شود، اظهار کرد: به دلیل آن که بدن با انواع رادیکال‌ های آزاد مقابله می کند، این مواد معمولا در بدن موجود نیست و به سرعت تجزیه می‌ شود ولی اگر فرد مبتلا به بیماری و یا دچار استرس شود، میزان این ماده افزایش یابد، در ادرار فرد وجود دارد. وی با تاکید بر این که این بیومارکر به طور اختصاصی برای سرطان پوست نیست، اضافه کرد:‌از این رو این بیومارکر روش قابل اطمینانی برای تشخیص سرطان نیست در نتیجه سراغ بیومارکر دیگری در خون رفتیم.

این محقق یادآور شد: با اجرای طرح پایلوتی بر روی ۱۰ بیمار در بیمارستان امام خمینی به بیومارکر اختصاصی برای سلول سنگ فرشی سرطان پوست دست یافتیم که کاملا اختصاصی برای این بیماری است.

وی این بیومارکر را نوعی ژن موجود در خون بیماران مبتلا دانست و ادامه داد: در این طرح پایلوت مشاهده شد که این ژن در بیماران مبتلا بیش از میزان طبیعی بیان شده بود.

نایب حبیب با تاکید بر این که با استفاده از این بیومارکر تنها با یک قطره خون می‌توان سلول سنگ فرشی سرطان پوست را تشخیص دهیم، گفت: در روش‌های ژنتیکی از نمونه‌های بسیار اندک بیمار می‌توان بیماری را تشخیص داد.

وی با تاکید بر این که این پروژه تحقیقاتی با همکاری آزمایشگاه ژنتیک دانشگاه علوم پزشکی تهران تحت راهنمایی های دکتر سهیلا سلحشور کردستانی اجرایی شده است، افزود: فاز بالینی این طرح بر روی ۱۰ بیمار که در مراحل اولیه بیماری بودند و ۱۰ نفر که سرطان پوست نداشتند اجرایی شد و این ژن در بیماران مبتلا موجود بود.

 این محقق با تاکید بر این که نتایج به دست آمده در فاز پایلوت گزارش شده است، گفت: این تحقیقات تا رسیدن به فاز بالینی ادامه خواهد داشت.