مرگ سالیانه 50 هزار نفر در اثر عفونت بیمارستانی در کشور

عفونت چیست ؟

فرهنگ عمید در تعریف لغوی ، عفونت را فاسد شدن یا برگشتن طعم چیزی بیان می کند . در واقع عفونت در ابعاد تخصصی تر بیانگر موارد زیر می باشد :

• حضور ارگانیزم های بیماریزائی که قادرند اختلال در علائم حیاتی (درجه حرارت و تغییر تعداد گلبولهای خون) و حالت تعادل و توازن طبیعی بدن ایجاد نماید.
•  جایگزینی عوامل بیماریزا شامل انواع باکتری، ویروس، قارچ و آنگلها در قسمتهای مختلف بدن میزبان را عفونت می گویند.

عفونت بیمارستانی چیست ؟

عفونت بیمارستانی به عفونتی گفته می شود که افراد بستری در بیمارستان در مدت زمانی که در بیمارستان بسر می برند به آن مبتلا می شوند و تظاهرات بیماری ممکن است در حین بستری بودن و یا بعد از مرخص شدن بیمار بروز کند. معمولاً عفونت هایی که بعد از 48 تا 72 ساعت ظاهر می شوند را به عنوان عفونت های بیمارستانی قلمداد می کنند و اگر در مدت کمتر از 48 ساعت بعد از بستری شدن بیمار عفونتی اتفاق بیفتد احتمال اینکه فرد در هنگام پذیرش در بیمارستان در مرحله کمون آن بیماری بسر می برده است می باشد . باعث افزایش هزینه ها – طولانی شدن بهبودی – ناتوانی و مرگ بیماران می شود.

شیوع 10 تا 15 درصدی عفونت‌های بیمارستانی :

آمار شیوع عفونت‌های بیمارستانی با وجود شیوع بالا خیلی شفاف نیست زیرا به گفته معاون درمان وزارت بهداشت، نظامی برای ثبت آن وجود ندارد. آخرین بار پاییز ‌سال ٩٢ بود که آمار رسمی از میزان شیوع عفونت بیمارستانی در مراکز درمانی کشور به نقل از رئیس وقت اداره بیماری‌های منتقله از آب و غذا و عفونت‌های بیمارستانی وزارت بهداشت اعلام شد. بر این اساس ١٠ تا ١٥‌درصد بیماران بستری در بیمارستان‌های کشورمان به عفونت‌های بیمارستانی مبتلا می‌شوند. آمار دیگر هم از ابتلای سالانه ٦٠٠‌هزار نفر به انواع عفونت‌های بیمارستانی حکایت دارد. دکتر حسین معصومی‌اصل، مدیر برنامه عفونت‌های بیمارستانی وزارت بهداشت هم چندی قبل و در گفت‌وگو با رسانه‌ها گفت: در ایران، سالانه بین 8 تا 10درصد بیماران در بیمارستان‌های کشور به عفونت بیمارستانی مبتلا می‌شوند.

این میکروب‌ها بیشتر در کدام بخش‌ مستعد رشد هستند؟

میکروب‌های عامل بروز عفونت‌های بیمارستانی بیشتر در بخش‌های حساس بیمارستانی از جمله آی.‌سی.‌یو، اِن.آی.‌سی.‌یو (بخش مخصوص نگهداری کودکان)، پی.آی‌.سی.‌یو (مخصوص نگهداری اطفال)، بخش‌های سوختگی و بخش‌های بستری بیماری‌های پرخطر رشد می‌کنند و بیمارانی که در این بخش‌ها نگهداری می‌شوند، بیشتر از سایر بخش‌های بیمارستانی در معرض ابتلا به عفونت‌ هستند.

این میکروب‌ها بیشتر چه افرادی را تهدید می‌کنند؟

از آنجا که عفونت‌های بیمارستانی بسیار پرخطرند، ممکن است هر بیماری را در محیط‌های بیمارستانی مبتلا کند ولی در این میان شماری از بیماران بیش از سایرین در معرض ابتلا به این قبیل عفونت‌ها قرار دارند. به طور کلی، سه گروه از بیماران مستعد ابتلا به میکروب‌های نانجیب هستند؛ یک گروه، بیمارانی هستند که به دلیل شرایط حاد به مراقبت‌های ویژه و بستری شدن در بخش‌‌مراقبت‌های ویژه نیاز دارند، گروه دوم، بیمارانی که دارای ریسک فاکتورها یا عوامل خطرساز هستند. مبتلایان به ذات‌الریه، دیابت، مشکلات کلیوی، مغزی، بیماری‌های مزمن، فلج مغزی و سوختگی‌ها و نقص عضو و نوزادان و افراد مسن از جمله افرادی هستند که احتمال ابتلایشان به عفونت‌های بیمارستانی زیاد است؛ گروه سوم، بیمارانی را تشکیل می‌دهند که بیش از حد معمول در بیمارستان بستری می‌شوند.

بهترین راه برای پیشگیری از عفونت های بیمارستانی چیست؟

مهم ترین روش انتقال عفونت بیمارستانی از طریق «دست» و از سوی پرسنل درمانی اتفاق می افتد. مهم ترین عامل پیشگیری هم رعایت بهداشت دست هاست. این پرسنل می­ تواند پزشک، پرستار و یا پرسنل خدماتی باشد. بنابراین توصیه ما این است که هر یک از اعضای کادر بیمارستان قبل از این که وارد بخش شود، حتما دستش را کاملا بشوید. دست ها تا ناحیه مچ باید شسته شود و به اصطلاح استریل شود. به ویژه در مورد پزشکان. پزشک قبل از معاینه به مدت حدود دو دقیقه باید دست هایش را به شیوه خاصی بشوید و اگر در حین معاینه مریض­ها دستش آلوده شود آنگاه باید از الکل ­هایی که در بخش قرار دارد و به هندراب (handrub) معروف است برای ضدعفونی کردن دست­هایش استفاده کند. قبل از عمل جراحی، به دلیل حساسیت موضوع، شستشو کمی  متفاوت است. در این روش از محلولی به نام اسکراب (scrub) استفاده می­ کنند و به مدت ۳ تا ۵ دقیقه دست­ها را تا بالای آرنج می ­شویند. به این روش از انتقال عفونت از طریق دست پیشگیری می­ کنند.

و اما چند توصیه :

بیمارستان ها می توانند با آموزش صحیح کارکنان درباره خطرات آلودگی و انتقال آن به دیگران و ارائه آمارهای موثق در خصوص انواع شوینده ها، اطلاعات لازم برای جلب همکاری را به آنان بدهند و با انجام آزمایش ها و تهیه کشت به صورت دوره ای برمحیطهای کار و دستهای کارکنان نظارت و کنترل کیفی دقیق داشته باشند.تجربه نشان می دهد، استفاده از زیورآلات بخصوص اگر با جواهرات تزئینی همراه باشد، ضمن کمک به انتقال میکروارگانیسم ها، می تواند منجر به پارگی دستکش های استریل و از میان رفتن شرایط استریل حین کار شود و احتمال نفوذ عوامل خارجی مثل خون یا ترشحات و تماس با پوست پرستار را بیشتر کند؛ البته در اینجا مشکلی وجود دارد و آن این است که خیلی از پرستارانی که حین کار، انگشترها یا زیورآلات خود را برای جلوگیری از آلودگی از دست خارج می کنند، ممکن است با این کار آنها را گم کنند و برای همیشه از دست بدهند؛ بنابر این خارج کردن آنها پیش از ورود به محیط بیمارستان عاقلانه تر است.با وجود آن که هنوز تحقیقات و مطالعات بیشتری برای دانستن تاثیر ناخنهای بلند یا وسایل زینتی در سیر درمانی مورد نیاز است ، مرکز کنترل بیماری ها (CDC) دستورالعمل های ویژه ای برای به حداقل رساندن احتمال عوامل بیماریزا از سوی کارکنان ارائه و در اختیار بیمارستان ها قرار داده است ؛ اما همان طور که قبلا ذکر شد همکاری فعال کارکنان برپایه دانش اصولی بیش از هر چیز در رعایت مقررات موثر است.