آشنایی مختصر با انواع تخت های بیمارستانی (جراحی / الکتریکی)

انواع تخت های بیمارستانی :

• تخت اتاق عمل
• تخت معاینه عمومی
• تخت در بخش مراقبت های ویژه (icu / ccu / nicu )
• تخت معاینه زنان
• تخت در بخش نوزادان
• تخت احیاء (ریکاوری)
• تخت جراحی زیبایی
• تخت بیمارستانی روانپزشکی
• تخت های ارتوپدی
• تخت های بستری
• تخت های بیمارستانی دیالیز
• تخت های مکانیکی / الکتریکی
• ...

تخت های جراحی :

تخت های جراحی یک سطح بلند را فراهم می کنند که بدن بیمار در هنگام جراحی بر روی آن قرار می گیرد و باعث تحکیم موقعیت بیمار شده و بهترین دید را از منطقه مورد جراحی ممکن می سازد. این تخت ها به گونه ای طراحی می شوند که موقعیت های مختلف بیمار را در جراحی های خاص پشتیبانی می کنند و همچنین از بیمار در مقابل جابجایی بیش از حد ، ضربه و تحرک محافظت می کنند. برخی از تخت ها سازگار با C-Arm هستند. تخت های ارتوپدی ، تخت های جراحی تخصصی هستند که علاوه بر قابلیت های تخت های جنرال ، وسیله هایی برای نگهداشتن و یا کشش اندام بیمار در حین جراحی ارتوپدی ، بر روی آنها تعبیه می شود که از آنها در جراحی های اندام فوقانی (شانه ، ستون فقرات) و اندام تحتانی استفاده می شود.

اصول عملکرد تخت های جراحی :

این گونه تخت ها از یک رویه مستطیل شکل از جنس فلز ، پلاستیک یا کامپوزیت فیبر کربن ، پلاستیک و آهن تشکیل شده اند که بر روی یک پایه ثابت و یا متحرک قرار دارند.
تخت ها و بخش های مختلف آنها توسط چرخ دنده های مکانیکی و یا پیستون های هیدرولیکی بالا ، پایین شده و به صورت دستی و یا الکتریکی کنترل می شوند.
تخت ها می توانند موقعیت های ترندلنبرگ (Trendelenburg ، سر پایین و پا بالا) ، ترندلنبرگ معکوس (Reverse Trendelenburg ، سر بالا و پا پایین) ، کج شدن جانبی (Lateral Tilt) و یا افقی استاندارد را داشته باشند.
تمام این موقعیت ها در جراحی های خاص کاربرد داشته و به کاربر ، آزادی عمل بیشتری در حین جراحی می دهد. تخت های ارتوپدی معمولا از رویه هایی ساخته می شوند که اشعه ایکس از آنها گذر کرده و می توان کاست رادیولوژی را در زیر آنها برای تصویربرداری قرار داد. اکثر تخت ها از حداقل سه قسمت به هم لولا شده تشکیل شده اند. بخش های اصلی شامل سر ، بدن و پاها می باشد. در برخی از تخت ها قسمت بالابرنده کلیه نیز وجود دارد.

مشکلات عمده تخت های جراحی :

یکی از مشکلات بوجود آمده در زمینه این تجهیزات ، وقوع آتش سوزی در اتاق عمل می باشد که به علت نفوذ مایعات به پایه تخت و ایجاد اتصال کوتاه در سیستم های الکتریکی دستگاه رخ می دهد.
اگرچه تخت های اتاق عمل در مقابل نفود مایعات به داخل پایه دستگاه عایق کاری می شوند اما این حفاظ ، ممکن است به علل گوناگونی (مانند طراحی نامناسب ، شستشوی زیاد ، تعمیرات غیر اصولی) از بین برود.
مواردی گزارش شده است که در اثر عایق کاری نامناسب کابل برق ورودی به تخت ، مایعات در حین عمل جراحی به محل اتصال کابل برق نفوذ کرده و آتش سوزی حادث شده است. بیشتر این قبیل وقایع در اثر افزایش عمر دستگاه بوجود می آید که می توان با سرویس های دوره ای ، مراقبت صحیح و آگاه سازی پرسنل اتاق عمل از بروز آن جلوگیری به عمل آورد.

از دیگر مشکلات بوجود آمده ، حرکت نامناسب تخت می باشد که در حین انجام جراحی ممکن است بسیار خطرناک باشد. برای حل این مشکل انجام سرویس های منظم و تعمیرات پیشگیرانه پیشنهاد می شود. همچنین باید به حداکثر وزن قابل تحمل توسط تخت نیز توجه نمود.
استفاده از تشک های نامناسب روی تخت نیز می تواند باعث بروز مشکلاتی گردد. در یکی از این موارد ، عصب اولنار (Ulnar Nerve) بیمار بعلت اینکه در زیر دست وی از تشک مناسب استفاده نشده بود ، دچار آسیب گردید. همچنین در جراحی های طولانی مدت بهتر است برای جلوگیری از ایجاد زخم های فشاری ، از تشک های مناسب استفاده گردد.
از موارد دیگر می توان به کار نکردن کنترل دستگاه در حین جراحی اشاره نمود که جهت رفع آن می توان از کنترل های دستی و یا ذخیره استفاده نمود. در حین بالا و پایین بردن تخت باید مراقب بود که لوله های گازهای بیهوشی تحت فشار و یا کشیدگی قرار نگیرند. در زمانی که قسمت پایه های تخت در موقعیت آویزان رو به پایین قرار دارد ، پایین بردن تخت ممکن است باعث شکستگی این پایه ها شود.
استفاده از سیم جداگانه برای زمین کردن دستگاه در اتاق های عمل توصیه نمی شود. علت آن رفت و آمد در حین جراحی می باشد که خطر افتادن پرسنل در حین حرکت به علت وجود سیم اضافه در کف اتاق به مراتب بیشتر از خطر ایجاد الکتریسیته ساکن می باشد و به علاوه اکثر تخت ها از طریق کابل برق می توانند به ارت متصل شوند.

توصیه ها هنگام خرید تخت جراحی :

• حداقل زاویه از سطح افق باید در حالت ترندلنبرگ و معکوس آن 25 درجه و در حالت کجی جانبی (لترال تیلت) 18 درجه باشد.
• حداقل دارای 3 قسمت باشند: قسمت پشتی باید بتواند از 55 الی 25- درجه نسبت به خط افق زاویه بگیرد ،
• قسمت پاها باید از 20 الی 40- نسبت به خط افق زاویه بگیرد و قسمت سر نیز باید حداقل 45 الی 90- درجه نسبت به خط افق زاویه بگیرد.
• این تخت ها باید دارای ریل های جانبی باشند و حداقل وزن قابل تحمل آنها 159 کیلوگرم باشد. کنترل دستی یا پایی داشته باشند.
• باید دقت شود که حداکثر بار قابل تحمل توسط دو مقدار بار استاتیک و بار مفصلی اظهار می شود که معمولا با هم برابر نمی باشند. بعنوان مثال تختی که می تواند 500 کیلوگرم بار را تحمل کند ، ممکن است در حالت ترندلنبرگ نتواند این مقدار را تحمل کند. رویه تخت ها باید بتواند اشعه ایکس را از خود عبور دهد و از سی آرم نیز استفاده نمود و کاست های رادیولوژی 14 × 17 نیز در آنها قرار گیرد.

تخت های الکتریکی بیمارستانی :

تخت‌هایی که تمام حرکات آنها بوسیله موتورهای الکتریکی انجام می‌شود ، بیمار و پرستار را قادر می‌سازند تا به راحتی ارتفاع و موقعیت تخت را تنظیم کنند و دیگر نیازی به اهرم‌های دستی برای تغییر موقعیت تخت نیست. وسایل جانبی این‌گونه تخت‌ها ، باعث افزایش کارآیی آنها در بخش‌های مراقبت‌های ویژه می‌شود. این وسایل اغلب شامل صفحات زیرسری و زیرپایی جداشدنی ، کنترل‌هایی برای انجام عملیات احیاء قلبی ریوی (CPR) و سازگاری با اشعه ایکس هستند.

اصول عملکرد :

به طور کلی طراحی تخت‌های الکتریکی به دو دسته عمده طبقه‌بندی می‌شود که در همه آنها انتقال قدرت از موتورهای الکتریکی به چرخ دنده‌ها ، مارپیچ‌ها ، اهرم‌ها و قرقره‌ها باعث بالا و پایین رفتن تخت و یا حرکت قسمت‌های مختلف آن می‌شود.

در این‌گونه از تخت‌ها تشک روی یک سطح صاف قرار می‌گیرد ، این سطح معمولاً از سه یا چهار قسمت به هم لولا شده تشکیل شده است و می‌تواند موقعیت نشسته و یا نیمه‌ نشسته را برای بیمار فراهم آورد و یا وی را در حالت ترندلنبرگ (Trendelenburg) و یا معکوس آن قرار دهد. برخی از تخت‌ها قادر هستند تا موقعیت‌های خاص دیگری را نیز فراهم می‌کنند.

در بسیاری از تخت‌ها برای حرکات تنظیم ارتفاع ، حرکت قسمت سر و حرکت قسمت پا ، موتورهای جداگانه ای وجود دارد. برخی از تولیدکنندگان تخت‌های ویژه‌ای برای افراد سنگین وزن و چاق تولید می‌کنند. این‌گونه تخت‌ها معمولاً پهن‌تر از اندازه معمول بوده و ساختار آن‌ها مستحکم‌تر است. اندازه چرخ‌ها نیز در آن‌ها بزرگتر است. برای عبور تخت از درب‌های مختلف ، در برخی از مدل‌ها می‌توان عرض (پهنای) تخت را تنظیم کرد. کنترل‌های تخت به سه صورت معلق ، تعبیه شده در کنار یا نصب شده در ریل وجود دارند که معمولاً در هر دو طرف یا بالا ، پایین تخت و رو به بیمار قرار می‌گیرند. کنترل‌های مربوط به پرستار نیز دارای دکمه‌های مخصوص برای موقعیت‌های ویژه و یا خاموش کردن کنترل بیمار است و در ریل‌های کنار به سمت بیرون تخت قرار می‌گیرند. برخی از تخت‌ها دارای پنجره‌های رادیولوسنت (شفاف در مقابل اشعه ‌ایکس) هستند که در انجام عملیات تصویربرداری بسیار کاربردی است. در برخی از آنها نیز نگهدارنده‌های کاست اشعه ایکس تعبیه می‌شود.

چرخ با قفل‌هایی در مفصل و یا ترمز مرکزی باعث آسان شدن انتقال تخت در بخش‌های مختلف بیمارستان می‌شود. چرخ‌هایی با قطر بزرگ باعث آسایش بیمار هنگام انتقال در بخش‌ها می‌شود و نیز حرکت یکنواختی را برای تخت فراهم می‌کند. ریل‌های کنار تخت نیز در طول‌ها و مدل‌های مختلفی مانند تلسکوپی ، تاشدنی ، جمع‌شونده و ... وجود دارند.

مشکلات عمده تخت های الکتریکی :

ممکن است بیماران هنگامی که تحت درمان و مراقبت‌های پزشکی هستند ، روی تخت و در ریل‌های کنار تخت گیر کنند. سازمان غذا و دارو (FDA) و مؤسسه ECRI هنوز در حال دریافت گزارش‌های مرگ و جراحتی هستند که برای بیماران در زمان بازکردن ریل‌های کنار تخت ، میان ریل‌های کنار تخت ، میان ریل‌ها و تشک ، جای سر و جای پا حادث می‌شود.
در پاسخ به این خطرات ، FDA با همکاری نمایندگانی از صنعت تخت‌های بیمارستانی ، سازمان‌های ملی بهداشت ، مؤسسه ECRI ، گروه حمایت از بیمار و دیگر سازمان‌های دولتی در سال 1999 کارگروه ایمنی تخت‌های بیمارستانی HBSW را تشکیل دادند. این کارگروه پیشنهاداتی را ارایه می‌دهد که باعث کاهش مشکلاتی از این دست می‌شود. این اطلاعات در سایت http://www.nst-usa.com موجود است. بروشورهای آموزشی HBSW تحت عنوان "راهنمای امنیت تخت" مزایا و خطرات ریل‌های کنار تخت ، مواردی که برای امنیت بیمار لازم است ، نگرانی‌های بیمار و خانواده او هنگام استفاده از ریل‌های کنار تخت را به وضوح بیان کرده است. اطلاعات امنیت ریل تخت‌ها بر روی سایت FDA در قسمت Bed Safety موجود است. توصیه می‌شود از این‌گونه تخت ها در بخش های اعصاب و روان استفاده نشود.
کنترل‌های روی ریل‌های کناری در تخت‌های جدید نسبت به نفوذ مایعات عایق شده‌اند و از وارد شدن شوک الکتریکی در صورت خیس شدن کلیدها و سیم‌ها جلوگیری به عمل می‌آورند. با این‌حال در صورت خیس شدن آن‌ها بهتر است به صورت کامل خشک شوند و قبل از اینکه بیمار روی آن‌ها قرار گیرد ، تست شوند.

توصیه ها هنگام خرید تخت با مبنای الکتریکی :

• دکمه‌های روی کنترل باید به صورت واضح دارای علامت‌هایی باشند که کار آن‌ها را نشان دهد. روی کنترل تخت‌هایی که در بخش‌های ویژه استفاده می‌شوند ، باید حالت CPR وجود داشته باشد که در موارد نیاز ، تخت را سریعاً در موقعیت CPR قرار دهد.

• در صورت قطعی برق ، نباید خللی در کار تخت‌ها ایجاد شود و بتوان از آن‌ها استفاده کرد.

• نشانگر حالت ترندلنبرگ و زاویه قسمت سر حتماً باید روی تخت‌های مراقبت ویژه وجود داشته باشد.

• سطح تخت حداقل باید در ارتفاع 83 سانتیمتری از زمین باشد.

• وجود ریل‌های کناری و ضربه‌گیرها ممکن است در برخی موارد ضروری باشند.

• قطر چرخ‌ها باید حداقل 5 اینچ (حدود 13 سانتیمتر) باشد ، چرخان بوده و حداقل دو عدد از آن‌ها دارای قفل باشند.

• توصیه می‌شود که تخت‌های مراقبت ویژه دارای رویه رادیولوسنت باشند.

• تخت‌ها ممکن است دارای تجهیزاتی مانند ترازو و یا نشانگر وزن بیمار ، تشک‌های کاهنده فشار مانند تشک مواج ، تجهیزات ارتوپدی ، هشدار خروج بیمار از تخت ، قابلیت اتصال به HIS بیمارستانی و ... باشند که در زمان خرید بهتر است به آنها دقت شده و در صورت نیاز سفارش داده شوند.