آشنایی با نحوه عملکرد ترمومتر دیجیتال (digital thermometer)

تعریف ترمومتر :

ترمومتر (Thermometer) از دو کلمه Thermo به معنی دما و meter به معنی سنجش در کل به معنی سنجش دما است.

فیزیولوژی :

تب از علائم بیماری بوده و حالتی است که در آن دمای بدن جانوران خون‌گرم از مقدار طبیعی آن بیش‌تر شده و نقطه ثبت دمایی در مغز (set-point) جابجا می‌شود. تب نشانه مبارزه بدن در برابر عوامل بیماری‌زا است. در واقع گرمای حاصل از تب مانع از رشد بسیاری از میکروب‌ها می‌شود. 

ترمومتر های دیجیتالی پرتابل :

 جهت اندازه گیری و تست دما بکار می رود؛ در نگاه اول مشابه مولتی متر می باشند. در این ترمومتر ها دارای یک یا چند ورودی برای سنسور دما (ترموکوپل نوع K، J، Pt100 و...) می باشد و صفحه نمایشگر دیجیتال برای نمایش دما به درجه سانتیگراد یا فارنهاید دارد. قابلیت این مدل ها قابل حمل بودن و امکان تست چندین نمونه دما در مکان ها و زمان های مختلف می باشد در حالی که سنسور های دمایی مانند Pt100 به تنهایی در مکانی ثابت می شود و تنها دمای همان نقطه را می دهد.

طرز کار ترمومتر :

دماسنج دیجیتالی کوچک با صفحه نمایش LCD است. سنسور این دماسنج به صورت جداگانه با سیمی به طول حدودی 60 سانتیمتر به آن متصل است و فرد می‌تواند آن را در محل مورد نظر برای سنجش دما قرار دهد. فریم این دماسنج آمادگی نصب آن روی هر نوع دستگاه یا پنلی را دارد. ارقام آن واضح و کاملا خوانا است و به کمک دو عدد باطری عدسی مدت ها کار می کند. محدوده ترمومتر دیجیتال از 20- درجه سانتیگراد تا 99+ درجه است. دقت آن نیز بالا بوده و قابلیت نمایش اعشار یعنی دهم درجه را هم داراست.

پارامترهای مهم در انتخاب ترمومتر دیجیتالی پرتابل :

• تعداد سنسورهای ورودی

• نوع سنسور ترموموکوپل یا Pt100

• محدوده دمایی

• قابلیت اتصال به کامپیوتر و ذخیره اطلاعات (دیتالاگر)

ترمومتر بهمراه دیتالاگر :

مدل های ساده ترمومترهای دیجیتال نمایشگر آنلاین دما را دارند در حالی که مدل های جدید تر دارای دیتالاگر می باشند. دیتالاگر حافظه ای در دستگاه می باشد که قابلیت ذخیره داده به طور مثال تا 32000 مورد در زمان های از پیش تعیین شده را دارد و سپس توسط پورت RS-232 دستگاه تحت نرم افزار مربوط به همان ترمومتر به رایانه قابل انتقال هست. معمولا کابل دیتالاگر RS-232 می باشد که در بعضی برندها کابل بصورت USB می باشد که باید درایور مربوطه نیز نصب گردد. نرم افزار مخصوص دستگاه نیز اینترفیسی برای نمایش آنلاین و داده های از قبل ذخیره شده ترمومتر به صورت عددی، نموداری و ... می باشد.

ترمومتر لیزری/ حرارت سنج غیرتماسی (Non Contact Thermomete)  :

به منظور اندازه گیری دما از فاصله دور استفاده می شود. در ساخت ترمومتر لیزری از سنسورها مادون قرمز استفاده می شود و به ترمومتر لیزری نیز معروف می باشند. با دانستن میزان انرژی مادون قرمز ساطع شده از جسم میتوان درجه حرارت شی را با ترمومتر لیزری اندازه گرفت. نوع قابل حمل (پورتابل) این ترمومترهای لیزری به عنوان ترمومتر تفنگی شناخته شده و کاربرد آزمایشگاهی دارد. به منظور نمونه برداری و ثبت دمای اجسام از فاصله دور ترمومتر لیزری مورد استفاده قرار می گیرد. برخی از ترمومترهای لیزری قابلیت نصب پراب جهت اندازه گیری دما به روش تماسی را نیز دارا می باشد که به آنها ترمومتر دو کاره می گویند. دماسنج های مادون قرمز زیر مجموعه دماسنج های تابش حرارتی میباشند.

انواع ترمومتر لیزری :

• ترمومتر تفنگی دو لیزر

• ترمومترهای تفنگی تک لیزر

• ترمومتر لیزری با قابلیت اتصال به کامپیوتر - دیتالاگر

• ترمومتر دیجیتالی مادون قرمز

• ترمومتر لیزری مخصوص سردخانه و یخچال های مواد غذایی و نشتی های حرارتی

• ترمومتر ضد آب تفنگی

• ترمومتر سه کاره از نوع تماسی - غیر تماسی(مادون قرمز) - کلمپی

• ترمومترلیزری با پراب فلکسیبل

 دماسنج تماسی / محیطی (Ambient / Contact Portable Thermometer) :

به منظور اندازه گیری های دقیق دما از ترمومتر تماسی یا حرارت سنج تماسی استفاده می شود. ترمومترهای تماسی قابل حمل بیشتر کاربرد آزمایشگاهی و یا تست داشته و برای نمونه برداری از دمای فرایند استفاده می شود. بسته به نوع نیاز می توان از ترمومتر تماسی با پراب های مختلف استفاده کرد. هر نوع پراب توانایی اندازه گیری دما در بازه خاصی را دارد. یک ترمومتر تماسی می تواند همزمان به چندین پراب وصل شده و دمای چندین محیط یا جسم را اندازه گیری نماید. برخی از حرارت سنج های تماسی قابلیت اندازه گیری دما به روش غیر تماسی را نیز دارا می باشند و برخی نیز به عنوان کالیبراتور دما استفاده می شوند.

ترمومترهای تماسی با توجه به نوع پرابی که به آنها وصل می شود به عناوین زیر در بازار وجود دارند :

ترمومتر تماسی نوع k - ترمومتر تماسی نوع E - ترمومتر تماسی نوع J - ترمومتر تماسی نوع T - ترمومتر تماسی نوع R - ترمومتر تماسی نوع S - ترمومتر تماسی نوع B - ترمومتر تماسی نوع N - ترمومتر تماسی نوع Pt100

• ترمومتر با دو کانال

• ترمومتر دو کاناله دیتالاگردار

• ترمومتر های چهار کاناله

• ترمومتر چهارکاناله با امکان قرائت همزمان

• مولتی ترموکوپل    

• ترمومتر سه کاره از نوع تماسی با قابلیت اندازه گیری دما به روش تماسی و غیر تماسی و اندازه گیری رطوبت     

• ترمو رطوبت سنج تماسی از نوع k

کاربردها :

ترمومتر دیجیتال کاربرد فراوانی دارد که از جمله تعیین درجه تب در بیماران ، تعیین زمان تخمک‌گذاری در خانم‌ها و در دستگاه‌هـای صنعتی و تولیدی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

خصوصیات ترمومتر دیجیتال :

• اندازه گیری دقیق دمای بدن از طریق دهان ، زیر بغل و مقعد

• ضد آب

• دارای آلارم صدای بیپ در زمان آماده بودن ترمومتر برای اندازه گیری و زمان اتمام اندازه گیری

• دارای صفحه نمایش LCD دیجیتالی

• دارای آلارم تب هنگام بالا رفتن دمای بدن

• خاموشی خودکار

• ذخیره آخرین داده

• تعویض آسان باطری

• اندازه تقریبی 8/12*1*9/1 سانتی متر

• وزن تقریبی 200 گرم

• مقیاس اندازه گیری 1/0 درجه سانتیگراد